Anı terapisi bazı psikiyatrik problemlere yönelik günlük tutma yoluyla yapılan uygulaması basit ama etkili bir terapi yöntemidir. Bu yöntemle birey iç ve/veya dış dinamiklerin neden olduğu çatışmaları bilinçaltından bilinç seviyesine çıkarır. Anı terapisi günümüzde Sanat terapisi ve müzik terapisi gibi yaygın kullanılan başlı başına bir terapi yöntemidir. Başka terapilerle birlikte kullanılarak onları destekleyici olarak da kullanılabilir.

Anı tutma ile anı terapisi farkı: 

Bilindiği gibi anı tutulurken yaşanılan olaylar kaleme alınır. Anı terapisinde ise yaşanılan olaylar kaydedilmekle birlikte, birey olay sırasındaki iç tecrübelerini, düşüncelerini, duygularını, korkularını, söylemek istediklerini, söylemeye korktuklarını yazar. Anı terapisi bireye başkasıyla paylaşamadığı, kurmak istediği diyalogları, problemlerini, endişelerini, yoğun hislerini yazma ve analiz etme fırsatı verir. Bu yolla birey problemlerini dışa açma yolu bulur.

Anı terapisi nasıl çalışır?

Anı terapisi farkındalığı ve iç görüyü arttırır. Değişimi ve manevi büyümeyi destekler, benlik algısını geliştirir. Değişik yazma teknik ve aktiviteleriyle terapist kişinin tedavi hedeflerine ulaşmasına rehberlik eder. Yazılan meseleler çoğu zaman gerilimi azaltır ve meseleye açıklık getirir.

Anı terapisi birçok farkı doğrultuda kullanılabilmesine rağmen terapistlerin kullandığı bazı genel yöntemler vardır. Terapist terapinin hemen başında hastadan yazdıklarını okumasını isteyebilir. Bu yolla hasta hem o terapi seansında neler konuşulabileceği konusunda kendi niyetini belirtir hem de halihazırdaki problemleri ortaya koyar. Anı terapisi hasta ile terapist arasında bir iletişim sekli olarak da kullanılabilir. Bu yolla hasta söylemekte zorlandığı konuları yazarak daha rahat anlatabilir.

Anı terapisi ev ödevi olarak verilebilir. Böylece hasta bir sonraki seansa kadar anılarını günlük olarak tutar. Anı terapisi özellikle düşüncelerini açıklamakta zorlanan insanlarda faydalı bir yöntem olabilir. Terapiste ulaşmada zorluklar yaşayan ve şok sık görüşemeyen insanlarda da bu yola başvurulabilir. Anı terapisinin bir başka avantajı da geriye bakıldığında kat edilen yolu göstermesi olacaktır.

Anı terapisi; travma sonrası stres bozukluğu, depresyon, anksiyete, obsesif kompulsif bozukluk, yas, yeme bozuklukları, madde kullanımı, iletişim becerilerinin geliştirilmesi ve düşük benlik algısı gibi durumlarda kullanılabilir.

Anı yazma değişik şekillerde modifiye edilebilir. Bu yöntemler standart anı yazma terapisine zaman zaman eklenerek terapi ilgi çekici hale getirilebilir. Örneğin hastadan fotoğraf çekmesi ve o fotoğrafı yorumlayan bir yazı yazması istenebilir. Bu yöntem eski bir fotoğraf içinde kullanılabilir. Bunları yaparken hastaya olan olayların yanında duygu, düşünce ve hislerini yazmasının önemi sürekli hatırlatılmalıdır. “Bu fotoğrafa baktığında ne hissediyorsun?”, “Bu fotoğraftaki insan, yer ve objelere ne söylemek istersin?” gibi sorular sorularak hastayla beyin fırtınası yapılabilir.

Mektup yazma başka bir yöntem olabilir. Hasta herhangi bir kişiye ya da kişilere içinden geçtiği durumla alakalı mektuplar yazabilir. Mektup yazılacak kişi hastanın kendisi, sevdiği/sevmediği bir parçası, bir aile ferdi, arkadaşı, tanıdığı biri, kaybettiği yakını olabilir. Örneğin hasta vefat etmiş annesine mektup yazarak yaşadığı şeyleri, hislerini anlatabilir.

Süreli anı yazma; özellikle düşüncelerini toplamakta zorluk yasayan hastalarda terapi seansı sırasında 5-10 dakika içinde uygulanabilecek bir yöntemdir. Hasta bu surede düşüncelerini toplar, yazar ve sonrasında tartışılır.

Cümle tamamlama yine terapi sırasında uygulanabilir bir yöntemdir. Terapist ucu açık bir cümle kurar ve onu hastanın tamamlamasını ister. “En çok kaygılandığım şey….”, “… olduğunda beni uyku tutmaz.”, “En mutlu anım…” gibi cümleler kurulur ve hastanın bunu tamamlaması beklenir.

100’ler listesi: Bu yöntemde terapist hastadan seçilen konu ile alakalı 100 madde yazmasını ister. Bu yüz maddeden birçoğu tekrar eden maddeler olabilir. Bunlar terapist ve hasta tarafından sonrasında gözden geçirilir. Örneğin; “Beni üzen 100 şey”, “Beni mutlu eden 100 şey”, “Sabahları uyanmamı sağlayan 100 şey”, “Hayatta yapmak istediğim 100 şey”, ” Nefret ettiğim 100 şey” gibi…

Diyalog tekniği: Bu teknikte terapist ve hasta iki farklı görüşü, parçayı ya da pozisyonu seçerler ve tartışırlar. Daha sonra hasta bu iki görüş arasında geçen diyalogu yazıya döker. Bu yöntemle amaç hastada olaylara başka bir açıdan bakma farkındalığını arttırmaktır. Diyalog örneğin hastanın çocukluk haliyle gelecekteki hali arasında olabilir.

Günümüzde Anı Terapisi bir kendi kendine yardım (self-help) yöntemi olarak kullanılabilir. Bir terapistin kısa bir eğitiminden sonra kişi çok sık görüşme gerekmeden bu yöntemi kendi kendine uygulayabilir. Çoğu zamanda terapistler bu yöntemi başka bir terapi yöntemiyle entegre ederek kullanırlar.

Anı yazma eğer bir kendi kendine yardım yöntemi olarak kullanılacaksa bazı hususlara dikkat edilmelidir.

Anı defterinin güvenliğinden emin olunmalıdır.

Yazılan her şey korunmalıdır. Silinmemeli, sonrasında yeniden okunmalı fakat kesinlikle değiştirilmemelidir. Okuma sırasında duygular değiştiyse bu duygular tarih belirtilerek şerh düşülebilir fakat önceki yazılanlar değiştirilmemelidir.

– Yazılanlar tekrar tekrar okunabilir. Geçmişte yazılanlar gelecekte yazılacaklara ilham olabileceği gibi, tekrar okumak alınan mesafeyi görmeyi de sağlar.

– Zamanı sınırlayın. Bu bilinçaltını o anki problemlerinize odaklı çalışmaya yönlendirecektir.

– Yazarken kendinizi baskılamayın. Ortaya ebedi bir eser çıkması beklenmemeli. Dil bilgisi kurallarına uymak vs için kendinizi zorlamayın. Önemli olan yazının düzgün olması değil, gerçek olması.

– Kendinize karşı dürüst olun. Düşüncelerinizi, duygularınızı, hislerinizi, yaşadıklarınızı orijinalliğini bozmadan aktararak onları onurlandırın.

Anı Terapisinin Limitleri:

Öncelikle kişi yazacak gücü kendinde bulabilmelidir ve istekli olmalıdır. Bilişsel ve anlama kabiliyeti sınırlı bireylerin anı terapiyi uygulamaları zor olacaktır. Bazı hastalarda travmatik olayları yazmak yeni bir travma oluşturabilir. Hasta bundan rahatsız oluyorsa, travmatik olayın yazılmasından kaçınılmalıdır. Anı terapisi çoğunlukla yardımcı olmasına rağmen bazı hastalarda faydası gösterilememiştir. Bu durumda anı terapisi kesilmelidir.

 

Referanslar:

– Adams, K. (1999). A Brief History of Journal Therapy. In Center for Journal Therapy. Retrieved from http://journaltherapy.com/journal-to-the-self/journal-writing-history

– Baikie, K. A., & Wilhelm, K. (2010). Emotional and physical health benefits of expressive writing. BJPsych Advances, 11(5). doi:10.1192/apt.11.5.338

– Camilleri, V. A. (2007). Healing the Inner City Child. London, England: Jessica Kingsley Publishers.

– Expressive Writing Therapy. (2007). In American Holistic Health Association. Retrieved from http://ahha.org/ExpressiveWriting.htm

– Journal Writing: A Short Course. (n.d.). In Center for Journal Therapy. Retrieved from http://journaltherapy.com/journal-cafe-3/journal-course

– Murray, B. (2002,June). Writing to heal. Monitor on Psychology, 33(6), 54. Retrieved from http://www.apa.org/monitor/jun02/writing.aspx

– Thompson, K. (2010). Therapeutic Journal Writing: An Introduction for Professionals.London, England: Jessica Kingsley Publishers.

http://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/types/journal-therapy